ฟื้นฟูสุขภาพของผู้ป่วยหลังคีโม
คีโมเทอราปี (Chemotherapy) หรือที่เราได้ยินกันบ่อย ๆ ว่า “คีโม” คืออะไร?
ความหมายของคำว่า “คีโม (Chemotherapy) คือ การใช้ยาเคมีบำบัด ซึ่งเป็นวิธีหนึ่งในการรักษาโรคมะเร็ง โดยมีวัตถุประสงค์ที่หลากหลาย ทั้งการรักษาและควบคุมเซลล์มะเร็ง รวมไปถึงช่วยประคับประคองอาการในกรณีที่มะเร็งลุกลามไปยังอวัยวะอื่นจนไม่สามารถควบคุมได้ ซึ่งด้วยผลข้างเคียงหลังทำเคมีบำบัด ร่างกายเกิดความเปลี่ยนแปลงจากผลกระทบของเคมีบำบัด เช่น
- เบื่ออาหาร
- แผลร้อนในภายในปากและลิ้น
- เจ็บปวดกระดูก
- ฝ่ามือฝ่าเท้าเหมือนเข็มทิ่มตำ
- มือเท้าชา
- ปวดเมื่อย
- ภูมิต้านทานโรคลงลง
- ขาดสารอาหาร
หลังการทำคีโมจึงต้องฟื้นฟูสุขภาพในทุกด้าน ด้วย 5 วิธีการ ฟื้นฟูสุขภาพหลังคีโม ได้แก่
รับประทานอาหารให้เพียงพอเพื่อฟื้นฟูสุขภาพ
การรับประทานอาหารมีส่วนสำคัญต่อการ ฟื้นฟูสุขภาพหลังคีโม เพราะจะช่วยให้ร่างกายได้รับสิ่งที่เป็นประโยชน์ ซึ่งจะช่วยในการทำงานของเซลล์ต่าง ๆ ได้ดีขึ้น โดย ผลข้างเคียงคีโม ที่พบได้บ่อย คือ มีอาการเบื่ออาหารและปากเป็นแผล ทำให้ผู้ป่วยอาจขาดสารอาหารและส่งผลต่อการรักษาโรคได้ เช่นเกล็ดเลือดต่ำ เลือดไม่เพียงพอ เม็ดเลือดแดงและขาวน้อย แนวทางแก้ไขเบื้องต้นคือแบ่งการรับประทานอาหารเป็นมื้อเล็ก ๆ 5-6 มื้อต่อวัน แต่ถ้าหากคนไข้รับประทานอาหารแบบปกติได้น้อยมาก ก็สามารถรับประทานอาหารทางการแพทย์ ซึ่งมีขายตามโรงพยาบาล ร้านขายยา หรือห้างสรรพสินค้าทดแทนได้
รับประทานอาหารที่มีความเหมาะสม
การรับประทานอาหารให้มีความเหมาะสมเพื่อ เสริมภูมิต้านทาน เป็นสิ่งจำเป็นต่อผู้ป่วยมะเร็ง โดยอาหารที่เหมาะสำหรับฟื้นฟูสุขภาพหลังการทำคีโม มีหลายสิ่งที่ต้องใส่ใจ เช่น รับประทานอาหารปรุงสุกและเลี่ยงอาหารหมักดองเพื่อลดความเสี่ยงในการติดเชื้อ ไม่ดื่มแอลกอฮอล์ ที่มีผลทำให้เซลล์มะเร็งเจริญได้มากขึ้น และรับประทานอาหารที่มีโปรตีนสูงเพื่อช่วยให้กระตุ้นการสร้างเม็ดเลือดขาวและช่วยให้เซลล์ต่าง ๆ ในร่างกายฟื้นตัวได้เร็วขึ้น
เลือกอยู่ในสิ่งแวดล้อมดี
สิ่งแวดล้อมมีส่วนสำคัญต่อสุขภาพ โดยหลังจากการให้คีโมจะมีผลทำให้ระบบต่าง ๆ ของร่างกายอ่อนแอลง ผู้ป่วยจึงต้องหลีกเลี่ยงการอยู่ในบริเวณที่มีมลภาวะเป็นพิษ เช่น บริเวณที่มีการสูบบุหรี่ บริเวณที่ต้องสูดดมควันจากท่อไอเสีย และหากจำเป็นต้องออกไปข้างนอกก็ควรใส่หน้ากากอนามัยเพื่อเป็นการป้องกันเชื้อโรค
ออกกำลังกาย
การออกกำลังกายเป็นวิธีหนึ่งในการช่วยฟื้นฟูสภาพร่างกายและจิตใจของผู้ป่วยมะเร็ง โดยเริ่มจากกิจกรรมเบา ๆ ก่อน เช่น การเดินหรือปั่นจักรยาน แต่ถ้าออกกำลังแล้วรู้สึกถึงความผิดปกติ เช่น เจ็บหน้าอก หน้ามืด เหนื่อยง่าย หรือภาวะอื่น ๆ ที่ผิดปกติ ก็ควรปรึกษาแพทย์ก่อนออกกำลังในครั้งถัดไป
ดื่มน้ำให้เพียงพอ
ผู้ป่วยบางรายอาจมีอาการท้องผูก จึงควรดื่มน้ำให้เพียงพอและรับประทานอาหารที่มีกากใยสูง เพื่อช่วยให้ระบบขับถ่ายทำงานได้ดีขึ้น ทั้งนี้หากพบว่ามีปัญหาเรื่องแผลในปากด้วย แนะนำเลือกผลไม้ที่มีความนิ่ม เช่น มะละกอ แอปเปิล แก้วมังกร หรือปั่นเป็นน้ำผลไม้ไม่แยกกาก ก็จะช่วยให้ได้รับใยอาหารที่เพียงพอและช่วยในการขับถ่ายได้ดีขึ้น
บทสรุปในการฟื้นฟูสุขภาพ
ผลข้างเคียงคีโม เกิดจากการที่ยาเข้าไปทำลายทั้งเซลล์มะเร็งและเซลล์ที่มีการแบ่งตัวอย่างรวดเร็วเป็นปกติ เช่น เซลล์เม็ดเลือด เส้นผม รังไข่ ลูกอัณฑะ และเยื่อบุทางเดินอาหาร ร่างกายจึงต้องได้รับการ เสริมภูมิต้านทาน เพื่อที่จะป้องกันอาการแทรกซ้อนอื่น ๆ ตามมา เพื่อฟื้นฟูร่างกายให้กลับมาแข็งแรงในเร็ววัน เหล่านี้เป็น 5 วิธีการฟื้นฟูสุขภาพหลังคีโมที่ได้ผลเมื่อทำอย่างมีวินัยและต่อเนื่อง นำไปปรับใช้เพื่อดูแลผู้ป่วยมะเร็งในครอบครัวของคุณได้
ขอบคุณที่มาข้อมูลเว็บไซต์
พบแพทย์ ดอท คอม
รพ.พญาไท
รพ.จุฬา
รพ.เปาโล
Tag : คีโม | คนทำคีโม | ก่อนเข้ารับคีโม | เคมีบำบัด | ฟื้นฟูสุขภาพหลังคีโม