ผลกระทบหลังทำคีโมเกิดจากอะไร ต้องรับมืออย่างไรบ้าง

ผลกระทบหลังทำคีโมที่หลายคนรู้จักคืออาการผมร่วง แต่ที่จริงแล้วการทำคีโมมีผลกระทบต่อร่างกายหลายด้านไม่ใช่เฉพาะผมร่วงอย่างเดียว ผู้ป่วยที่ได้รับการทำคีโมจึงต้องรับมือด้วยการดูแลตัวเองอย่างถูกวิธี ไม่ว่าจะเป็นอาการอ่อนเพลีย อาการเจ็บปวดตามร่างกาย ระบบการขับถ่ายผิดปกติ ทานอาหารได้น้อยลง และอื่น ๆ ถึงแม้อาการจากผลข้างเคียงเหล่านี้จะหายได้หลังสิ้นสุดกระบวนการรักษา แต่ถ้าหากรับมือกับอาการเหล่านี้ได้อย่างถูกวิธีก็จะช่วยให้ทำกิจวัตรประจำวันได้ดีมากขึ้น

ผลกระทบหลังทำคีโมเกิดจากการที่สารเคมีในตัวยาที่ใช้รักษาร่างกายทำปฏิกิริยาเซลล์ในร่างกาย เพราะถึงแม้ว่าจุดประสงค์หลักในการทำคีโมคือการทำลายเซลล์มะเร็งในร่างกาย แต่สารเคมีที่ใช้ในการรักษาก็สามารถส่งผลกระทบไปยังระบบอื่น ๆ ในร่างกายได้ด้วย จึงทำให้เกิดผลข้างเคียงต่าง ๆ ตามมานั่นเอง การรับมือผลข้างเคียงเพื่อบรรเทาอาการเป็นการดูแลตัวเองเพื่อส่งเสริมการรักษาอีกทางหนึ่ง ซึ่งสามารถทำได้ตามวิธีการเหล่านี้

ผลกระทบหลังทำคีโมที่เกิดขึ้นกับระบบย่อยอาหารและระบบขับถ่ายคืออาการท้องผูก ท้องเสีย คลื่นไส้ และอาเจียน จึงต้องปรับพฤติกรรมการทานอาหารด้วยการทานในปริมาณน้อยแต่แบ่งออกเป็นมื้อย่อย ๆ หลายมื้อต่อวัน ลักษณะของอาหารควรอ่อนนุ่ม ทานง่าย ย่อยง่าย มีสารอาหารที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกายอย่างเพียงพอ ทานผักผลไม้โดยหลีกเลี่ยงชนิดที่ทำให้ท้องอืด ระหว่างทานให้เคี้ยวอย่างละเอียด ทานช้า ๆ ไม่รีบเร่ง นอกจากนี้ ควรดื่มน้ำสะอาดให้เพียงพอต่อวัน โดยใช้วิธีค่อย ๆ จิบ จิบบ่อย ๆ หรือเสริมด้วยจิบเกลือแร่บ่อย ๆ เพื่อป้องกันอาการขาดน้ำและอ่อนเพลียจากอาการท้องเสีย

ผลกระทบหลังทำคีโมทำให้ร่างกายอ่อนเพลีย จึงจำเป็นต้องนอนพักผ่อนอย่างเพียงพอ โดยนอนตามเวลาที่เหมาะสมเพื่อให้ร่างกายมีระบบการพักผ่อนที่สม่ำเสมอ ไม่ควรนอนระหว่างวันมากเกินไปแต่ให้กำหนดเป็นเวลางีบเป็นช่วง ๆ ไม่เกิน 20 นาทีต่อครั้ง แต่ผู้ป่วยหลายคนมักมีภาวะนอนไม่หลับ จึงต้องอาศัยการพักผ่อนด้านจิตใจด้วย โดยทำจิตใจให้สบาย ไม่เครียดง่าย หางานอดิเรกที่ชอบมาทำเพื่อให้รู้สึกผ่อนคลาย

ผม ขน และผิวหนังของผู้ป่วยหลังทำคีโมจะอ่อนแอและบอบบางกว่าปกติ ผลกระทบหลังทำคีโมจึงทำให้เกิดอาการผมร่วง ผิวแห้ง ปากแห้ง มีรอยแดงและรอยช้ำเกิดขึ้นได้ง่าย การดูแลสุขอนามัยของศีรษะและผิวหนังจึงต้องอาศัยความอ่อนโยน ไม่ขัดถูแรง ๆ ไม่ใช้น้ำร้อนอาบหรือสระผม รวมถึงใช้ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดและบำรุงผิวที่มีความอ่อนโยน ทั้งสบู่ แชมพูสระผม ลิปมัน แปรงสีฟันขนนุ่ม และยาสีฟันที่มีส่วนผสมจากธรรมชาติ เพื่อบำรุงผิวไม่ให้เกิดอาการแพ้และอาการระคายเคืองต่าง ๆ เข้ามารบกวนเพิ่มมากขึ้น

ผลกระทบหลังทำคีโมอาจทำให้ผู้ป่วยใช้ชีวิตได้ลำบากกว่าปกติ แต่ถ้าหากได้รับการดูแลอย่างถูกต้อง พักผ่อนให้เพียงพอ และได้รับการดูแลสภาพจิตใจควบคู่กันไปด้วย ก็จะช่วยให้ผู้ป่วยมีกำลังใจ ไม่ท้อถอย มีแรงใจที่จะดูแลตัวเองตลอดกระบวนการรักษา เมื่อสิ้นสุดการรักษาแล้วก็ควรสังเกตอาการและดูแลตัวเองอย่างถูกต้องต่อไปเพื่อให้สุขภาพร่างกายดีขึ้น